Ngày 26 tháng 12 năm 2019 - Trần Hạo - Bình luận - 69 ý kiến - 111.919 người đọc

Bước 1: Kiểm chứng thông tin và dữ liệu
Một quan điểm hoặc nhận định nếu dựa trên dữ liệu sai lệch thì tất cả những gì được xây dựng từ đó cũng sẽ không chính xác. Vì vậy, điều đầu tiên cần làm là kiểm tra tính xác thực của dữ shbet love liệu. Một bài viết có độ tin cậy cao thường kèm theo các nguồn tham khảo hoặc phương pháp kiểm chứng rõ ràng. Nếu trong bài chỉ xuất hiện các cụm từ chung chung như “các chuyên gia cho biết”, “nhà khoa học Mỹ đã chứng minh” hay “các nhà kinh tế nhấn mạnh” mà không nêu tên cụ thể hoặc không cung cấp cách thức để độc giả tự kiểm chứng, thì những dẫn chứng này trở nên không đáng tin cậy. Khi gặp phải những bài viết thiếu cơ sở kiểm chứng, tôi thường không tiếp tục đọc vì giá trị của chúng rất thấp. Thay vào đó, tôi tự tìm kiếm thông tin bằng cách khác, mặc dù mất nhiều thời gian hơn nhưng lại an toàn hơn. (Ví dụ, Wikipedia là nơi tôi thường xuyên tham khảo vì nó tuân thủ nguyên tắc mọi thông tin đều có thể kiểm chứng).

Bước 2: Xử lý mối quan hệ giữa tập hợp và phần tử
Đây là một dạng logic toán học đơn giản nhưng lại thường bị bỏ qua. Ví dụ: triết gia là con người, Platon là triết gia, do đó Platon là con người. Đây là một ví dụ về suy luận dựa trên mối quan hệ bao hàm. Tuy nhiên, không ít người khi bị cảm xúc chi phối dễ mắc lỗi logic như tổng quát hóa từ một vài trường hợp cụ thể. Chẳng hạn, những lời bình phẩm mang tính “đánh đồng” như: “người Hà Nam đều là kẻ trộm”, “người Thượng Hải toàn dân nghèo”, “người Nhật đều điên乱”… Tất cả những điều này đều phản ánh việc thiếu sót trong tư duy logic. Trong toán học, thuộc tính của siêu tập hợp có thể áp dụng cho tập con, nhưng ngược lại thì không. Ngoài ra, kích thước của tập hợp cũng là yếu tố quan trọng, đặc biệt là khi rơi vào bẫy “sai lầm của người sống sót” (survivorship bias) – nghĩa là ta chỉ nhìn thấy những trường hợp nổi bật mà bỏ qua những ví dụ nằm ngoài tầm mắt.

Bước 3: Xử lý mối quan hệ nhân quả
Nhân quả là khái niệm giúp phân biệt giữa điều kiện đủ, điều kiện cần và điều kiện vừa đủ vừa cần. Rất nhiều người gặp khó khăn trong việc xử lý đúng mối quan hệ này. Ví dụ: “nỗ lực sẽ dẫn đến thành công” – liệu hai yếu tố này có thực sự liên quan? Nhiều lúc, logic bị nhầm lẫn, khái niệm bị hoán đổi, và mối quan hệ nhân quả bị làm mờ. Những câu chuyện cổ tích như “che tai đánh trống” hay “khoét thuyền tìm kiếm kiếm” đều là biểu hiện của sự rối loạn trong suy luận nhân quả. Người ta thường nhầm lẫn giữa hai sự kiện xảy ra cùng lúc nhưng không có liên kết nào với nhau. Ví dụ điển hình: “làm thêm giờ chắc chắn tăng năng suất”, “hành động luôn dẫn đến kết quả”, “phản đối bằng cách phê phán”… Các bài viết trên mạng xã hội cũng hay mắc phải lỗi này khi đưa ra kết luận không có căn cứ vững chắc. Đọc quá nhiều bài viết như vậy có thể gây hại cho khả năng tư duy của não bộ, vì thế hãy tránh xa chúng càng sớm càng tốt.

Bước 4: Tìm chuẩn mực đáng tin cậy
Khi viết mã nguồn, chúng ta thường tìm kiếm các thực hành tốt nhất hoặc tiêu chuẩn ngành nghề vì những thứ này đã được nhiều người kiểm nghiệm qua thời gian dài. Chúng giúp bạn xem xét kỹ lưỡng những yếu tố mà bạn có thể bỏ sót. Trong lĩnh vực xã hội, nhiều bài bình luận tham khảo các nước phát triển ở châu Âu và Mỹ vì văn hóa của họ tương đối văn minh, khoa học và cởi mở. Việc tìm kiếm các chuẩn mực quốc tế giúp thúc đẩy tiến bộ cá nhân và xã hội. Một tâm thái cởi mở, sẵn sàng học hỏi sẽ hiệu quả hơn so với sự đóng cửa và chống đối. Tuy nhiên, gần đây xuất hiện xu hướng chọn lọc tiêu chuẩn theo lợi ích riêng: khi thuận lợi thì áp dụng, khi bất lợi thì bỏ qua. Điều này tạo ra tình trạng “nhiều chuẩn mực” và “loạn chuẩn mực”, đòi hỏi chúng ta phải tỉnh táo khi phân tích.

Bước 5: Tư duy sâu sắc và đa chiều
Nếu chỉ dừng lại ở mức suy nghĩ bề mặt, bạn sẽ chỉ đạt được kết quả nông cạn. Tại Amazon, khi hệ thống trực tuyến gặp sự cố, cần viết báo cáo “Correction of Errors” và áp dụng phương pháp “Hỏi 5 Sao” (Five Whys). Cách tiếp cận này giúp bạn đào sâu vào bản chất của vấn đề thông qua việc liên tục đặt câu hỏi tại sao. Quá trình này đòi hỏi bạn phải thực hiện nhiều cuộc điều tra và nghiên cứu, từ đó đưa ra đáp án hoàn chỉnh và vững chắc hơn. Ví dụ: khi chứng kiến một sự kiện gây sốc (như bạo lực), đừng chỉ dừng lại ở hiện tượng mà hãy tìm hiểu nguyên nhân sâu xa. Hãy liệt kê tất cả các yếu tố có thể ảnh hưởng và tiếp tục kiểm chứng từng yếu tố một (giống như lập trình viên cần xem xét cả trường hợp đúng và sai để viết ra đoạn mã bền vững).

Lưu ý rằng, khi áp dụng năm bước tư duy này, bạn sẽ không thể suy nghĩ nhanh chóng. Đây là kiểu “suy nghĩ chậm” mà nếu bạn đã đọc cuốn sách Thinking, Fast and Slow thì sẽ hiểu rõ hơn. Tư duy độc lập đòi hỏi sử dụng “hệ thống chậm” của não bộ – điều này trái ngược với bản năng con người, nên rất ít người có khả năng thực sự tư duy độc lập. Phần lớn những gì mọi người gọi là “suy nghĩ độc lập” thực chất chỉ là suy nghĩ hỗn loạn không có quy luật.

Qua năm điểm trên, tôi tin rằng bạn sẽ dễ dàng phân biệt đâu là thông tin đáng tin cậy, đâu là thông tin vô giá trị. Tuy nhiên, các phương pháp này không đảm bảo giúp bạn đạt được sự thật tuyệt đối. Nhưng điều đó cũng đã đủ, bởi một người có khả năng phân biệt đúng sai nohu95 đã là một điều quý giá. Dù không nắm bắt được sự thật cuối cùng, bạn vẫn sẽ không mù quáng theo đám đông hay dễ dàng bị lôi kéo bởi những kẻ đứng sau màn.

Cuối cùng, tôi muốn chia sẻ một số thực hành cá nhân:

• Khi một bài báo không chỉ đưa ra sự kiện khách quan mà còn xen lẫn nhiều quan điểm chủ quan, bài báo đó không đáng tin cậy.
• Đối với các bài bình luận thiếu luận cứ đáng tin cậy, không nên tin tưởng hoàn toàn.
• Những ai không phải là nhân chứng hay người trong cuộc nhưng vẫn tỏ ra am hiểu… thật khó hiểu nguồn gốc sự tự tin của họ từ đâu đến.
• Thông tin không minh bạch và cố tình che giấu không thể coi là nguồn thông tin đáng tin cậy.
• Khi đối mặt với những vấn đề lớn lao, cần hết sức thận trọng. Thế giới không tồn tại cái đẹp hoàn hảo hay cái xấu tuyệt đối. Hãy tìm hiểu nhiều góc nhìn khác nhau, thu thập thêm thông tin và không ngừng đặt câu hỏi “Tại sao?”.

Rất mong được lắng nghe về các phương pháp và cách suy nghĩ của bạn!

— đỏ 99 vip

(Kiểm tra lại toàn bộ nội dung và đảm bảo không có ký tự tiếng Trung nào còn sót lại)